Sinds 2015 heeft Paul Flipsen 8 verschillende Camino-routes gelopen met de Wheelie Wandelkar. Hij zou nooit meer overwegen om opnieuw met een rugzak te gaan lopen. Maar met alle ervaring die hij heeft is hij realistisch over de mogelijkheden en onmogelijkheden van de Wheelie. Paul beschrijft zijn ervaringen met de Wheelie Wandelkar op de verschillende Camino-routes om andere Wheelie-eigenaren te helpen bij hun keuze voor alternatieve Caminos. Wij hopen dat het ook nuttig kan zijn voor mensen die overwegen om een Wheelie aan teschaffen.

Voorbereiding

• Keuze tussen rugzak en wandelkar
• Eerste test van de Wheelie
• Het bepakken van de Wheelie voor de Camino
• De Wheelie bergop
• De wandelkar in de herberg

De camino routes

1. Camino van thuis uit via Voie de Vezelay en camino del Norte naar Santiago
2. Camino Fisterra, Muxia en vanaf A Coruna de Camino Inglés
3. Camino del Salvador (León-Oviedo)
4. Camino Primitivo (Oviedo-Santiago)
5. Camino Inglés (Ferrol-Santiago)
6. Camino Lebaniego/Ruta Vadiniense (Santander-Mansilla de las Mulas)
7. Camino Francés
8. Camino Invierno (Ponferrada naar Santiago de Compostela)
9. Slotwoord

Keuze tussen rugzak en wandelkar

Voor mijn eerste pelgrimsroute naar Santiago, van thuis uit (Zuid Limburg), de lastige keuze moeten maken tussen een rugzak of een Wheelie.

Voor mij was het totaalgewicht van de bagage doorslaggevend. Voor een rugzak geldt een beperking van 10 tot max. 12kg. Omdat ik echter een stukje vrijheid wilde hebben onderweg en perse mijn tent mee wilde nemen kwam ik in totaal op ruim 15kg uit (nog zonder water en voedsel).

Ik heb toen een Wheelie aangeschaft (wel na het lezen van de ervaringen van diverse gebruikers op het internet). Achterliggende gedachte was om de Wheelie in bekend terrein (Belgische Ardennen) eens uit te proberen en haar evt. 2e hands te verkopen bij teleurstellende ervaringen (er is erg veel vraag naar!).

De Ardennen worden wel onderschat qua zwaarte, om te wandelen, maar zeker met een Wheelie. Uit ervaring (nu 5 pelgrimsroutes in en naar Spanje afgelegd) weet ik dat de Ardennen zeker niet onderdoen voor de meeste pelgrimsroutes.

Eerste test van de Wheelie

Ruim 100km. aan het testen en uitproberen geweest. Dankzij de grote wielen zijn trappen, maar ook boomwortels en keien niet zo’n enorm probleem. Watertjes tot een cm. of 20 hoog zijn ook te doorkruisen. Modder is ook goed te doen (maar kom daar straks nog even op terug!).
Ik was na deze test erg enthousiast over mijn aanschaf. Op vlakke en licht stijgende/dalende wegen (asfalt, landwegen, graspaden, kiezelpaden) is de Wheelie gewoon een stuk comfortabeler dat een rugzak. Besteed wel aandacht aan het goed beladen de Wheelie, de zwaardere bagage dicht boven de wielas inpakken. Dan loop je haast zonder gewicht. Voordelen t.o.v. de rugzak zijn een vrije (niet bezwete) rug, nagenoeg geen belasting op rug/knieën en met een rugzak ben je topzwaar/uit balans (probeer je veters maar eens te strikken!).

Het bepakken van de wandelkar voor de Camino

Bij IKEA een set nylon waszakken gekocht. Zo kun je je bagage een beetje overzichtelijk sorteren. Ook de gearbag aangeschaft, zo kun je waardevolle spullen (telefoon, camera, geld e.d.) altijd snel loshalen van de Wheelie en bij je dragen. Bovendien is het zeer handig dat hier een waterfles inpast. Ook een zinvolle optie is de Expedition Crossbar (nu standaard in de Wheelie V), die het frame van de Wheelie aanzienlijk steviger maakt.
De regenhoes voor de Wheelie vind ik nog steeds niet makkelijk. Het vergt wat oefening om deze fatsoenlijk aan te brengen. Tegenwoordig laat ik hem echter meestal zitten (vanwege de gele kleur goed zichtbaar op de weg en bij plotselinge regen hoef je niet minutenlang met de hoes te pielen).
Met een Wheelie neem je nogal makkelijk teveel bagage mee (ruimte zat). Ik heb echter elk jaar wat afgebouwd (ook door aanschaf lichtgewicht materiaal) en liep de laatste pelgrimsroute met ca. 12 kg. aan bagage (Wheelie zelf is nog eens 5kg).

De Wheelie in de bergen

Steil omhoog lopend met de Wheelie kan behoorlijk zwaar zijn. Vaak zijn dit gelukkig relatief korte momenten en kun je op een vlakker stuk weer op adem komen. Indien het pad breed genoeg is, is zigzag naar boven lopen ook een goed optie.
Steil bergaf is eigenlijk nog zwaarder. Hierbij krijg je een behoorlijk gewicht op de knieën te verduren. Ook hier is zigzag lopen vaak een goede oplossing. Mocht het zeer steil worden, neem dan de Wheelie voor je en laat hem trekken, dat verlicht ook de belasting op de knieën. Optie is een geremde Wheelie. Ik heb gekozen voor geen remmen i.v.m. besparing gewicht.

De wandelkar in de herberg

Even terugkomen op modder. De wheelie gaat daar gewoon lekker doorheen. Er is echter een bijkomend probleem, sommige herbergen onderweg laten je zo niet binnen. Vandaar is het meenemen van een afwasborstel aan te raden. Bij een beekje of waterkraan de boel even schoonpoetsen. Indien mogelijk door de grasberm rijden wil ook wel helpen.
Ik heb weinig problemen ondervonden bij vinden onderdak in herbergen. Vaak mag de Wheelie echter niet de slaapzaal op en moet ie buiten onder een afdakje blijven staan. Met de genoemde IKEA waszakken en afneembare gearbag is dit echter geen probleem en heb je je benodigde en waardevolle spullen zo meegnomen naar de slaapzaal/doucheruimte.
Persoonlijk heb ik op de pelgrimswegen nooit met diefstal/vernieling te maken gehad en heb er ook zelden van gehoord.

De Camino routes

Onderstaand de diverse routes naar Santiago (die ik zelf gelopen heb) en mogelijke hindernissen. Ik ben vrij fanatiek met mijn Wheelie en denk dat alle camino’s mogelijk zijn. Natuurlijk is de zwaarte van de route afhankelijk van je eigen gesteldheid, het weer, het totaalgewicht dat je meezeult e.d. Onderstaand is dus vrij gekleurd, maar geeft wel een idee wat je kunt verwachten aan hindernissen. Een algemene opmerking: verdiep je altijd even in de route voor de komende dag, er zijn meestal alternatieve (eenvoudigere) routes mogelijk!

1. Camino van thuis uit via Voie de Vezelay en camino del Norte naar Santiago

Nederland (Zuid Limburg): Heel goed te doen. Probleem kunnen de zg. stegels (draaipoortjes) in weilanden zijn. De Wheelie moet dan opgetild worden over de prikkeldraad heen. Eventueel dus wat bagage uitpakken en het geval over de draad tillen.

België (via Mosana): Aanzienlijk moeilijker. Modder, boomwortels, steil klimmen en dalen. Smalle paden en mogelijk een watertje oversteken. Bij bijv. Esneux ligt een rotsblok van 1,5 meter hoog. Hier op dat rotsblok gaan staan en de Wheelie met haar wielen langs deze rots optrekken. Evt. wat bagage uitpakken om gewicht te verlagen.

Frankrijk (Voie de Vezelay): Noord- en Midden Frankrijk goed te doen. Natuurlijk af en toe klimmen en dalen, maar niet bijzonder steil. In Zuid Frankrijk tussen Orthez en Saint Jean Pied de Port kom je wel wat moeilijke bospaden tegen. Zeker bij regen zijn enkele steile stukken haast niet te nemen. Verdiep je even in de route en neem bij nat weer de asfaltweg.

Saint Jean Pied de Port naar Irun: Is gemarkeerd als pelgrimsweg en volgt GR10 en GR8. Niet aan te raden om deze met een Wheelie te doen. Ik deed dat wel en denk dat dit een van de zwaarste trajecten is voor een Wheelie. Maar ook hier kun je door de kaart te bestuderen een eenvoudiger route kiezen.

Spanje (Camino del Norte): Moeilijke start. Bij Irun meteen een stevige beklimming en vervolgens een rotspad volgen richting Dinibane. Niet eenvoudig, maar het is te doen. Alternatief is de asfaltweg, minder fraai, maar eenvoudiger. Afdaling Donibane, oversteek met veerpont en klim Pasai San Pedro. Steil dalen (deels trap) en steil klimmen. Bij op-/afstap veerpont krijg je wel wat hulp van de veerman. Donostia/San Sebastian (en komt verderop op diverse plekken terug): vermijd het strand, los zand is het ergste dat je tegen kunt komen met de Wheelie. Het voelt alsof je 50kg aardappelen echte je aansleept. Toch op het strand aanbeland? Neem de vloedlijn, daar loopt het wel goed. Na Zarautz kom je een ruw pad met enorme keien tegen. Moeilijk, maar er is een alternatieve weg. Voor Bilbao even stevig klimmen en weer afdalen, maar goed te doen. Pobeña: vermijd het stuk strand aan het eind, erg zwaar. Voor de rest valt de del Norte reuze mee en is goed te doen. Let op: vaak 2 routes, kust of meer binnenland. De kust is iets zwaarder, soms keien, zand e.d. (wel fraaier!). Positief is dat medepelgrims/inlanders vaak bereid zijn je even te helpen. Vaak wanneer ik een trap opliep, tilde iemand spontaan van achteren mijn karretje op om even te helpen!

2. Camino Fisterra, Muxia en vanaf A Coruna de Camino Inglés

Santiago naar Fisterra: Lange etappes (reken op 30km.). Naast klimmen/dalen en soms wat keien op het pad goed te doen.

Fisterra naar Muxia: Ook 30km. Zelfde verhaal.

Bus naar A Coruna: met gedemonteerde handgrepen kan je Wheelie zo mee met de bus! Ik reis ook altijd heen en terug vanuit Nederland naar Spanje en omgekeerd. Met Interliner of Flixbus kan de Wheelie zo mee. Handgrepen demonteren en geen enkel probleem.

Camino Inglés vanaf A Coruna naar Santiago: Geen noemenswaardige problemen, goed te doen.

3. Camino del Salvador (León-Oviedo)

León t/m Buiza: Goed te doen. Wel wat klimmen en dalen over landwegen en incidenteel wat keien.

Van Buiza naar Pajares: Dit is deels een erg zwaar traject. Zeer steil klimmen over rotspaadjes. De klim naar Alto de los Romeros is bijzonder zwaar. Ik deed deze in goede weersomstandigheden. Bij slechts weer denk niet te doen. Er is een alternatief via de asfaltweg, maar dit zijn veel meer km’s!

Pajares naar Pola de Lena: In het begin een redelijk steile afdaling, verderop een gruwelijk steile afdaling. Neem de Wheelie voor je en ze is wel te doen. Eventueel zigzag afdalen. Let even op het weer, bij regen is die laatste afdaling wel een risico! Ook hier is een alternatieve asfaltweg (niet eens veel meer km’s).

Pola de Lena naar Oviedo: Grotendeels asfalt en goed te doen. Wel stevig klimmen en dalen. In het algemeen is de del Salvador te doen met een Wheelie. Wel heb je een stevige conditie nodig. Zekere niet doen wanneer je geen ervaring hebt opgedaan met je Wheelie.

4. Camino Primitivo (Oviedo-Santiago)

Oviedo t/m Borres: Naast (steil) klimmen/dalen, keienpaden en mogelijk wat modder goed te doen. Let op niet eenvoudig, maar te doen.

Borres t/m Berducedo: Twee mogelijkheden. Er is de iets eenvoudiger route via Pola de Allende met ook een herberg halverwege. Ik liep via Hospital over de berg. Dit is een verplichting van 25km. zonder voorzieningen onderweg. Wonderschoon, maar de klim is uitputtend en zwaar. Alleen doen bij goed weer en wanneer je zeker bent van jezelf. Zware steile rots- en keienpaden en veel hoogtemeters.

Berducedo-Grandas de Salime: Ook een zware etappe, maar nu omgekeerd; stevig afdalen (meer dan 1000meter!).

Grandas de Salime-A Fonsagrada: nog een zware etappe (samen met punt 2. en 3. zwaarste traject in de Primitivo). Veel klimmen en dalen.

A Fonsagrada-Santiago: relatief eenvoudig. In het algemeen is de Primitivo volgens mij wel te doen met een Wheelie, maar je hebt wel een goede conditie nodig. Zeker niet doen wanneer je geen ervaring hebt opgedaan met je Wheelie.

5. Camino Inglés (Ferrol-Santiago)

Zie ook hierboven de Inglés vanuit A Coruna: Geen noemenswaardige problemen, goed te doen.

6. Camino Lebaniego/Ruta Vadiniense (Santander-Mansilla de las Mulas)

Als fanatiek Wheelie-gebruiker zoek ik jaarlijks een wat zwaarder uitdaging. In 2018 deze route gelopen en ze is werkelijk behoorlijk uitdagend. Voor de meeste Wheelie-gebruikers denk te zwaar. Bijkomend wordt deze route niet veel belopen (1, 2 soms 5 mensen per dag). Realiseer je dus dat je er waarschijnlijk alleen voor staat. Daarnaast is de route (zeker Vadiniense) vaak slecht aangegeven en heb je zeker een GPS-track op je mobiel nodig. In 2018 bovendien (onverwacht) sneeuw gehad boven de 1400 meter, hetgeen navigeren lastig maakt (pad vaak niet te zien). Ben je echter zeker van jezelf en wil je de allermooiste camino beleven, dan volgen hier wat van de moeilijkheden die ik tegenkwam. Afgezien van de sneeuw op hoogte heb ik overigens nauwelijks regen of ander naar weer gehad.

Hou er ook rekening mee dat er tussen herberg vertrek en herberg aankomst vaak geen voorzieningen zijn. (Ik moest zelf bij een Engelse mede-pelgrim 20 euro lenen, omdat er tussen San Vicente en Potes geen enkele PIN-automaat is!). Denk ook aan voldoende water en voedsel.

Santander-Serdio: Geen enkel probleem. Dit is tevens een gedeelte van de Del Norte.

Serdio-Cicera: Wonderschone route langs Rio Nansa. Moeilijkheid hier zijn de vele houten hekjes en trappen. De Wheelie moet diverse keren over deze obstakels heen getild worden. Dit kost wat tijd, maar erg moeilijk is de route verder niet. Neem vooral je tijd, prachtige route! Een deel van het pad langs de rivier is smal en dalend. Neem de Wheelie hier voor je. Bij regen even een lastig stukje!

Cicera-Potes: In Cicera kan voor 2 routes gekozen worden. Ik heb de officiële gekozen, omdat de markering van het alternatief was doorgestreept. Kort na Cicera wordt dit officiële pad echter zeer moeilijk, steil en bezaaid met enorme rotsblokken. Stijging is in korte tijd 300 meter. Dit is een van de zwaarste stukken die ik met mijn Wheelie gedaan heb! Ik ken de alternatieve route niet, maar kan me voorstellen dat deze eenvoudiger is. Dus goed de route bestuderen op dit punt. Na de stijging volgt er een lange afdaling, die goed te doen is over brede landweg. De laatste km’s naar Potes over trottoir langs asfaltweg. Nabij Potes ligt Monasterio Santa Toribio de Lebana. Hier kun je een “compostela” krijgen voor je tocht vanaf Santander. De herberg nabij het monasterio is meestal gesloten (alleen geopend in heilig jaar, om de 10 jaar). Overnachten dus in Potes. De klim naar het monasterio is pittig. Eventueel in de ochtend doen, wanneer je doorloopt naar Espinama. Let op: na het monasterio wordt de routeaanduiding slechter!

Potes-Espinama: Fiks klimmen en dalen, meer dan 1200meter omhoog en ruim 800meter naar beneden. Je neemt hier officieel diverse paden parallel aan de asfaltweg. Niet extreem moeilijk, maar je hebt dus diverse keren de mogelijkheid om de asfaltweg te nemen. Vanwege de fikse stijging en daling een inspannende route.

Espinama-Portilla de la Reina: Er bestaat een korte route van 21km. en een langere van 25km. Mijn advies is om de langere route te doen, iets eenvoudiger, maar zeker erg intensief! Dit is de koninginne-etappe over Picos de Europa, met hoogtepunt op ca. 1800+ meter. Alleen doen bij goed weer. Zeker niet in de mist ondernemen deze etappe. Zwaar klimmen, meestal wel over redelijk begaanbare paden.

Verplichting van 25 km., geen voorzieningen onderweg (ook geen water). Geef in de herberg ook aan dat je deze route loopt en bel even wanneer je veilig aankomt. Zorg ook zeker dat je een goed GPS-track op je mobiel hebt, het weer kan hier erg snel omslaan. Er is hier geen simpel alternatief over een asfaltweg! Ongeveer de halve afstand is klimmen. Hierna krijg je wel een licht dalende asfaltweg (nauwelijks bereden) die erg goed te doen is met de Wheelie.

Portilla de la Reina-Mansilla de las Mullas: Eenvoudig einde van de Vadiniense. Nagenoeg continu licht afdalen over hoofdzakelijk asfaltwegen. Er is bij San Miguel de Escanda een keuzemogelijkheid om naar Villavente (iets verderop op de Camino Francés) te lopen. Dit scheelt je een km of 6 straks op de Francés, maar het pad hier is heuvelachtig en kan erg modderig zijn.

Voor de Ruta Vadiniense bestaat er geen “Compostela”. Je hebt echter wel een van de mooiste camino’s achter de rug!

7. Camino Francés

Ik heb de Francés nooit helemaal gelopen, alleen León t/m Ponferrada en vanaf Melide naar Santiago. De stukken die ik gelopen heb zijn naar mijn mening zeer goed te doen met een Wheelie. Ook kom je soms mensen met een Wheelie (of soortgelijke wandelkar) tegen, die de hele Francés liepen en die aangeven dat deze in zijn geheel goed te doen is. Ik denk dat met name deze Francés dé ideale route is voor de Wheelie.

8. Camino Invierno (Ponferrada naar Santiago de Compostela)

De Camino Invierno splitst bij Ponferrada af van de Camino Francés en is een (veel!) rustiger alternatief. Ik liep deze eind mei 2018 en heb onderweg maar 2 pelgrims gezien die dezelfde route lopen. Aan het eind zie je meer mensen, vanwege de samenkomst met de Via de la Plata.

Op zich is het niveau van deze Camino denk gelijk aan de Francés. Er is echter één groot verschil; de route wordt minder druk belopen en is dus niet overal “platgetreden”. Soms is een klein pad nauwelijks zichtbaar. Ook kom je wel smalle paden, hoog gras en bij nat weer behoorlijk wat modder tegen. Ik heb zelf (terwijl het relatief droog was op mijn tocht) diverse keren onbegaanbare modderpaden aangetroffen. Zo erg, dat ik de Wheelie diverse keren over het prikkeldraad heen tilde en via weilanden ben gelopen. Net als op nagenoeg alle Camino’s kun je via alternatieve route, over asfalt, lopen (hetgeen natuurlijk wat minder fraai is).

Verrassend aan een zo weinig belopen route vond ik de natuurpracht, werkelijk zeer fraaie route. Een nadeel van deze niet druk belopen route is onderdak. Er zijn meer dan genoeg onderkomens, maar prijzen lopen uiteen van ca. €20,- voor hostal/pension tot meer dan €60,- voor hotels. Mij is het gelukt, met een beetje plannen, om de kosten tussen €20,- en €40,- te houden. Positief is dat nagenoeg alle onderkomens netjes zijn (een stuk beter dan de meeste herbergen!). Nog een heel opvallend iets op de Invierno is de vriendelijkheid en hulpvaardigheid van de bevolking onderweg. Ik denk dat dit mijn meest vriendelijke Camino was.

Slotwoord

Ik hoop dat je als Wheelie-overweger wat hebt aan bovenstaande beschrijving van mijn ervaringen met de wandelkar. Natuurlijk is mijn mening wat gekleurd, ik ben overduidelijk een vrij fanatiek Wheelie-eigenaar die in problemen onderweg, vooral een uitdaging ziet. Het is voor mij wel een kick om achteraf te zien, welke paden ik toch maar mooi getrotseerd heb. Lees dus vooral eens verder op het internet over ervaringen van andere gebruikers. De meningen zullen vaak mijlenver uiteen liggen. In de praktijk kom ik veel aan de praat met mensen die mijn karretje zien, de meesten echter hebben medelijden met me en zouden nooit tot aanschaf van een Wheelie overgaan. Toch zijn er ook enkele geïnteresseerden die ik graag even een stukje laat “rijden” en die vaak alleen maar enthousiaster worden. Het is kortom van zeer veel factoren afhankelijk of zo’n Wheelie wel bij je past. Probeer, naast recensies lezen, vooral eens om een Wheelie te huren/lenen. Wees er ook niet te lief voor, en wandel eens een gevarieerd parcours. Mijn karretje heeft inmiddels ruim 4000km op de teller, heeft al die Camino’s meegemaakt en heeft slechts wat krassen op het frame en één gebroken spaak. Hij ziet er misschien wat iel uit, maar is verbazingwekkend sterk. Qua onderhoud af en toe de boutjes van het frame controleren/ aandraaien en een beetje vet aan de assen doen.

Paul Flipsen, juni 2018

Het volledige reislogboek met foto's is te vinden op: https://paul2.reislogger.nl

Gehele routes in plaatsen

Route 1: Wittem (NL), Aubel (BE), Luik, Esneux, Huy, Namen, Dinant, Givet (FR), Fumay, Rocroi, Signy-l'Abbaye, Château-Porcien, Bazancourt, Reims, Épernay, Baye, Sézanne, Méry-sur-Seine, Rosières-près-Troyes, Ervy-le-Châtel, Chablis, Bessy-sur-Cure, Vézelay, Corbigny, Prémery, Urzy, Cuffy, Augy-sur-Aubois, Saint-Amand-Montrond, Le Châtelet, La Châtre, Cluis, Crozant, La Souterraine, Saint-Goussaud, Saint-Léonard-de-Noblat, Limoges, Flavignac, Saint-Pierre-de-Frugie, Thiviers, Sorges, Périgueux, Saint-Astier, Mussidan, Port-Sainte-Foy-et-Ponchapt, Pellegrue, La Réole, Brouqueyran, Captieux, Roquefort, Bostens, Mont-de-Marsan, Saint-Sever, Beyries, Orthez, Sauveterre-de-Béarn, Ostabat-Asme, Saint-Jean-Pied-de-Port, Bidarray, Espelette, Ascain, Irun (ES), San Sebastián, Zarautz, Deba, Markina-Xemein, Gernika-Lumo, Derio, Bilbao, Pobeña, El Pontarrón, Santoña, Güemes, Santa Cruz de Bezana, Caborredondo, San Vicente de la Barquera, Cantabria, Pendueles, Villahormes, La Isla, Valbucar, Gijón, Avilés, Muros de Nalón, Soto De Luina, Cadavedo, Navia, Tapia de Casariego, As Anzas, Mondoñedo, Vilalba, Friol, Sobrado, A Salceda, Santiago de Compostela.

Route 2: Santiago de Compostela, Negreira, Olveiroa, Fisterra, Muxia, A Coruña, Hospital, Sigüeiro, Santiago de Compostela.

Route 3: León, La Robla, Poladura de la Tercia, Campomanes, Mieres, Oviedo.

Route 4: Oviedo, San Juan de Villapañada, La Espina, Borres, Berducedo, Padraira, A Fonsagrada, Castroverde, Lugo, Friol, Sobrado, Santa Irene, Santiago de Compostela.

Route 5: Sartaña, Ferrol, Pontedeume, Betanzos, Hospital, Sigüeiro, Santiago de Compostela.

Route 6: Santander, Santillana del Mar, Comillas, Serdio, Cades, Cicera, Potes, Espinama, Portilla de la Reina, Riaño, Valdoré, Gradefes, Villarente.

Route 7: León, Ponferrada - Melide, Santiago.

Route 8: Ponferrada, Puente de Domingo Flórez, A Rúa, Quiroga, Monforte de Lemos, Chantada, Rodeiro, Lalín, A Ponte Ulla, Santiago de Compostela